فناوری معرق‌های گچی تخمه گذاری در تزیینات معماری دوره صفویه

Authors

  • سید محمدامین امامی استادیار موزه‌داری دانشگاه هنر اصفهان
Abstract:

محور بنیـادین این پژوهش بر یافته‌های به دست آمده از مطالعات میدانی و بررسی‌های آزمایشگاهی است. این بررسی‌ها به منظور شبیه سازی نمونه های مطالعه شده است. لذا بخش عمده ای از مطالب ارایه شده، جزییاتی است که تاکنون در هیچ یک از منابع مکتوب، اعم از فارسی یا غیر فارسی وجود ندارد. در میان تزیینات معماری دوران اسلامی ایران، تزیینات گچی از آثار شاخص و قابل توجه هستند. در بین انواع این تزیینات، آرایشی یگانه متعلق به عصر صفویه شناسایی شده که به معرق گچی معروف است. با توجه به مطالعات تاریخی انجام شده بر روی اغلب نمونه‌های شناسایی شده، به نظر می‌رسد که این شیوه قبل از مکتب هنری اصفهان (995-1053ق) رونق داشته است. معرق‌های گچی از لحاظ فنی به دو نوع قابل تقسیم است: نوع اول که مهمترین شیوه را دربرمی گیرد، معرق نقری یا تخمه گذاری است. نوع دوم معرق لایه ای یا تخمه درآوری نامیده می‌شود. اساس کار در هر دو شیوه استفاده از اندودهای گچ رنگی است. این اندود از آمیختن رنگدانه‌های معدنی با گچ تهیه می شود. در این مقاله به تحلیل واژه‌های تخصصی و رایج پرداخته شده است. به علاوه، با توجه به ویژگی‌های فنی، نامگذاری جدید برای هر نوع ارایه شده است. همچنین فنون، مراحل مختلف اجرا و مواد و مصالح مورد استفاده در تزیینات تخمه گذاری شرح داده شده است. در بخشی به معرفی آثار تاریخی مزین به معرق گچی پرداخته‌ایم. در انتها نیز در مورد ویژگی‌های ممتاز و نیز محدودیت‌های این شیوه بحث شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه تطبیقی تزیینات چوبی وابسته به معماری خانه‌های تاریخی روستای کُپ شهرستان نور با بناهای دوره قاجاریه و صفویه

استفاده از چوب در طول تاریخ نقش به‌سزایی در بخش سازه و تزیینات بناهای دوره صفوی و قاجاری‌ داشته است که در شکل‌گیری معماری بناهای تاریخی روستای ییلاقی کپ از جمله خانه منصوری و مقصودی نیز، ساخت آثار چوبی زیبا و پرکار، همراه با تکنیک‌های متنوع تزیینی در سقف‌، تیر و ستون‌ها، در و پنجره و نرده‌های چوبی و نقوش به کار رفته در آن‌ها مشاهده شده است؛ لذا این پرسش‌ها مطرح است، تزیینات چوبی، طرح‌ها و نقاشی...

full text

سیر تحول کاشیکاری در آثار معماری دوره صفویه تا امروز

The tile making and the tile work are from valuable arrays related to architecture that the taste, elegance and the skill of our country’s tile makers have carried it to a degree of growth that has motivated the admire of the viewers. The people who have some acquaintance with Iranian Islamic architecture must enjoy the necessary knowledge of artistic values, designs as well as color and glaze ...

full text

تأثیرپذیری تزیینات معماری کرمان از فرهنگ ایرانی، هندی و چینی از عهد صفویه تا دوران معاصر

بیان مسئله: کرمان از دیرباز جایگاه تاریخی مهمی در ایران داشته و در دوره‌هایی این جایگاه با اهمیت‌تر شده است. از دوران صفوی و بعد از تبدیل بندرعباس به یک بندر مهم تجاری، کرمان به مرور تبدیل به یک نقطة مهم تجاری در پهنة کشور می‌شود و در یکی از شاخه‌های جادة ابریشم قرار می‌گیرد. در این زمان مبادلات زیادی با هندوستان و چین در کرمان انجام شده و در نتیجه این شهر از یک شهر درجه دو به یک شهر درجه یک تب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 2

pages  63- 80

publication date 2010-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023